چرا دندان ها زرد می شوند؟ نکاتی برای پیشگیری و برطرف زردی دندان - سبزا

علت زردی دندان به صورت عمده شامل: عوامل داخلی و عوامل خارجی است. زردی دندان می تواند به علت مسائل متعدد سلامتی، تا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد گردد.

علت زردی دندان؛ عوامل خارجی

عوامل خارجی بر روی سطح مینای دندان که سخت ترین لایه بیرونی دندان است تاثیر می گذارند. مینای دندان می تواند به راحتی لک گردد و تغییر رنگ دهد اما خوشبختانه این لک ها به راحتی هم از بین می روند و قابل ترمیم هستند به شرطی که هر چه زودتر برای از بین بردن آن ها اقدام کنیم.

علت اصلی زردی دندان روش زندگی است. بر اساس جدیدترین تحقیقات: سیگار کشیدن و نوشیدن قهوه و چای، بزرگترین مجرمین زردی دندان هستند. قطران و نیکوتین موجود در تنباکو مواد شیمیایی هستند که باعث ایجاد لکه های زرد بر روی مینای دندان افراد سیگاری می شوند. به نوعی می توان گفت هر غذا یا نوشیدنی که می تواند بر روی لباس لک ایجاد کند، می تواند روی دندان هم لک ایجاد کند. علت غذاها و نوشیدنی هایی که رنگ تیره دارند، شامل نوشابه، شکلات، سس های تیره (مثل سس سویا، سرکه بالزامیک، سس ماکارانی یا سس کچاپ) و سبزیجات و میوه هایی مانند انگور، گیلاس، آلبالو، انار و لبو، رنگدانه های زیادی دارند که می توانند بر روی مینای دندان باقی بمانند. آبنبات نیز جزو خوراکی هایی است که آثارش بر روی مینای دندان باقی می ماند.

غذاها و نوشیدنی های اسیدی نیز با فرسایش مینای دندان، جذب رنگدانه های غذا که باعث زردی دندان می شوند را بر سطح دندان آسان تر می نمایند. تانن (Tannin) با نام فارسی گسه که در چای، سماق و سیب نارس یافت می گردد، نیز یاری می نماید تا رنگدانه ها راحت تر به مینای دندان بچسبند و در نهایت باعث زردی و تغییر رنگ دندان شوند. اما تحقیقاتی که در سال 2014 در این زمینه در مجله بین المللی دهان و دندان چاپ شد، خبر خوبی به هواداران چای داد که اضافه کردن مقداری شیر به چای، احتمال ایجاد لک روی دندان را کاهش می دهد. این اتفاق به علت پروتیین موجود در شیر است که می تواند این خاصیت تانن را خنثی کند.

مراقبت ناکافی از دندان ها مثل مسواک نزدن و استفاده از نخ دندان به صورت اشتباه یا ناکافی و عدم مراجعه به دندانپزشک به صورت مرتب، باعث می گردد میزان پلاک روی مینای دندان افزایش پیدا کند و در نهایت منجر به تغییر رنگ و زردی دندان گردد.

علت زردی دندان؛ عوامل داخلی

تغییر رنگ و زردی دندان بر اثر عوامل داخلی، در ساختمان داخلی دندان رخ می دهد. برخی از داروها می توانند باعث لکه های ذاتی بر روی دندان شوند. در بچه ها مصرف آنتی بیوتیک، تتراسایکلین یا داکسی سایکلین تا قبل از 8 سالگی، می تواند باعث تغییر رنگ دندان به زرد و قهوه ای گردد. مصرف تتراسایکلین در خانم های باردار بعد از 4 ماهگی و خانم هایی که بچه شیر می دهند، باعث تغییر رنگ دندان کودک می گردد.

گذراندن دوره شیمی درمانی و پرتو درمانی سر و گردن می تواند علت تغییر رنگ دندان گردد. حتی داروهای رایجی چون آنتی هیستامین، ضد افسردگی و داروهای فشار خون می توانند دندان را زرد نمایند.

بعلاوه فلوراید که به علت قدرت زیاد می تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند نیز می تواند به علت میزان زیاد مواد معدنی بر رنگ دندان تاثیر بگذارد. میزان زیاد فلوراید باعث فلوئوروزیس دندانی می گردد. فلوئوروزیس خطوط و لکه های سفید و قهوه ای بر روی دندان است که در دندان های جلویی بیشتر نمایان می شوند. مصرف بیش از حد از دهانشویه حاوی فلوراید و خمیردندان حاوی فلوراید باعث این مشکل در سنین مختلف و حتی از بین رفتن میزان زیادی از مینای دندان گردد که این خود باعث مسائل دندانی آینده می گردد.

برخی از لوازم مراقبت های دندان هم می توانند باعث تغییر رنگ در دندان ها شوند؛ مثل آمالگام (Amalgam) که برای پر کردگی دندان استفاده می گردد. همان پرکردگی های نقره ای رنگ تیره دندان که به مرور زمان بر روی رنگ خود دندان نیز تاثیر می گذارند و رنگ دندان را به سمت تیرگی راهنمایی می نمایند.

دلایل جانبی تغییر رنگ دندان

به جز عوامل داخلی و خارجی عوامل جانبی مانند ژنتیک، پیری، بیماری و آسیب هم در تغییر رنگ و زردی دندان موثر هستند. بر اساس تحقیقات دلایلی برای تمایل به زرد شدن دندان در برخی افراد وجود دارد. علت شماره یک ژنتیک است. همانطور که به طور ژنتیک مینای دندان برخی افراد از نظر ظاهری براق تر و مقاوم تر است، برخی دیگر به طور مادرزاد دندان های زردتر یا سفیدتری نسبت به بقیه دارند. بخشی از این موضوع به میزان ضخامت مینای دندان مرتبط است. مینای دندان نیمه شفاف است و به همین علت اگر دندان شما لایه نازکی از مینای دندان داشته باشد رنگ عاج دندان شما که به صورت طبیعی زرد رنگ است تعیین می گردد.

بالا رفتن سن می تواند رنگ دندان شما را تیره کند. وقتی سن شما بالا می رود لایه بیرونی مینای دندان رفته رفته از بین می رود و نازک می گردد و این موضوع باعث می گردد رنگ دندان شما بیشتر زرد گردد. برترین روش جلوگیری از نازک شدن دندان کنترل میزان بزاق دهان است. ترشح بزاق دهان به صورت طبیعی ذرات غذا و پلاک را از روی دندان پاک می نماید. بعلاوه استفاده به میزان از فلوراید نیز می تواند در این موضوع موثر باشد. پس به میزان کافی آب بنوشید و اگر دهان تان عالبا خشک است با پزشک برای درمان خشکی دهان صحبت کنید؛ بعلاوه با توجه به سن و نوع دندان خود، از دندانپزشک خود در خصوص میزان استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید در طول روز سوال کنید تا از نازک شدن مینای دندان خود جلوگیری کنید.

تغییر رنگ دندان ممکن به علت برخی بیماری ها نیز اتفاق بیفتد. به علت تب بالا و عفونت در سنین پایین ممکن است رنگ دندان به زرد تغییر پیدا کند. بیماری زردی نیز می تواند منجر به زردی دندان گردد. زمین خوردن یا آسیب هنگام ورزش در بچه ها هم می تواند در شکل گیری مینای دندان شیری، اختلال ایجاد کند و باعث تیره شدن دندان کودک گردد. ضربه شدید یا آسیب به اعصاب دندان شیری می تواند باعث تغییر رنگ دندان حتی در بزرگسالی گردد. افرادی که در خواب دندان قروچه می نمایند با سایش شدید دندان، مینای دندان را از بین می برند.

پیشگیری و برطرف زردی دندان

برترین راه برای پیشگیری از زردی دندان توجه به غذاها، نوشیدنی ها و سیگار کشیدن است. بعلاوه شما باید تمرین کنید تا بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و حداقل 2 بار در سال برای چکاپ نزد دندانپزشک متخصص و حرفه ای بروید.

تحقیقات نشان داده است که علت عمده زردی دندان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث می گردد پلاک (لایه ای از باکتری ها که روی دندان و لثه تشکیل می شوند) و جرم روی دندان تشکیل گردد و دندان زرد گردد. برداشتن این ها از روی سطح دندان قبل از سخت شدن آن ها، ساده ترین راه و اولین قدم برای داشتن لبخندی با دندان های سفید است.

نخوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی و تمیز کردن دهان و دندان پس از خوردن هر غذایی که رنگدانه زیادی دارد می تواند در برطرف زردی دندان و جلوگیری از لک شدن آن ها موثر باشد. شما حتی می توانید بعد از خوردن غذا دهان خود را تنها با آب بشویید تا بخش زیادی از ذرات غذا که باعث تجمع باکتری می گردد را از سطح دندان پاک کنید. بعلاوه بهتر است از نی برای نوشیدنی های رنگی، اسیدی و شیرین بهره ببرید.

راه دیگر برای برطرف زردی دندان که به علت سادگی بسیار پرطرفدار است، استفاده از خمیردندان سفید نماینده دندان است. در این خمیردندن ها از ترکیبات شیمیای استفاده می گردد که به صورت مواد فعال بر روی جرم هایی که بر سطح مینای دندان تشکیل شده اند تاثیر می گذارند و آن ها را از بین می برند.

مراجعه به دندانپزشک متخصص هم برای جرم گیری با روش های متنوع در مطب یکی دیگر از کارهایی است که افراد در یک جلسه و در زمان کوتاه، برای برطرف زردی دندان می توانند انجام دهند.

بعلاوه راه هایی برای درمان زردی دندان در خانه نیز وجود دارد که به وسیله مسواک زدن با ترکیب مواد مختلف مانند جوش شیرین، لیمو، سیب و زغال فعال انجام می گردد. راه هایی که موثر و غالبا بی خطر هستند.