نگاهی به کاربرد پزشکی پروانش، پریوش - سبزا

نویسندگان: کوهویی لینگ، چوا تانگ کیان، تان چای هون

مترجمان: دکتر حسین حسین زاده، دکتر محسن ایمن شهیدی، دکتر رامین رضایی

نام علمی (خانواده):

Catharanthus roseus (L.) G. Don (Apocynaceae)

نام انگلیسی:

Madagascar Periwinkle, Rose Periwinkle

نام فارسی:

پروانش، پریوش

مشخصات:

Catharanthus roseus (L.) G. Don گیاهی است که تا ارتفاع 80 سانتی متری رشد می نماید. ساقه گیاه، چوبی، تا حدی شاخه شاخه و در همه قسمت ها حاوی شیرابه سفید مایل به شیری است. برگ های یک تکه، سبز تیره، براق، بیضوی - مستطیل، 4-5 در 2-3 سانتی متر با رگبرگ های برجسته عرضی بر روی سطح و دور از ساقه هستند. این گیاه در درمان اسهال، مالاریا، دیابت و به اسم قابض، تعریق آور، رفع نماینده سرفه، قاعده آور، تصفیه نماینده بعد از زایمان و بعلاوه در دردهای قاعدگی، فشار خون، بی خوابی در شبه جزیره هندوچین، فیلیپین، جامائیکا، هند غربی [جزایر Antilles و Bahama و غیره واقع در دریای کارائیب]، افریقای جنوبی، آسیای جنوب شرقی هند و کوئینزلند [یکی از استان های استرالیا] استفاده می گردد. گل ها دو جنس، سفید، ارغوانی، صورتی، قرمز، یا سفید با مرکز قرمز یا صورتی می باشند. میوه ها حاوی یک جفت فولیکول گوشتی مایل به سبز، با طول 2-3 سانتی متر و دارای دانه های کوچک مستطیل شکل هستند.

منشأ:

بومی ماداگاسکار است و در تمام کشورهای گرمسیری کشت داده شده یا بومی سازی شده است.

ترکیبات شیمیایی:

وین بلاستین، وین کریستین، لوروزین، آکوامیسین، کاروزین، کاتارانتین، کاتاریسین، کاتارین، کاتاروزین، کاتووالین، کاتارانتیول، ویندولین، ویندولینین، وینکالوکوبلاستین، سکولوگانین، ماریتیانین، روزیسین و ترکیبات دیگر.

کاربرد در طب سنتی:

این گیاه در درمان اسهال، مالاریا، دیابت و به اسم قابض، تعریق آور، رفع نماینده سرفه، قاعده آور، تصفیه نماینده بعد از زایمان و بعلاوه در دردهای قاعدگی، فشار خون، بی خوابی در شبه جزیره هندوچین، فیلیپین، جامائیکا، هند غربی [جزایر Antilles و Bahama و غیره واقع در دریای کارائیب]، افریقای جنوبی، آسیای جنوب شرقی هند و کوئینزلند [یکی از استان های استرالیا] استفاده می گردد. از این گیاه بعلاوه برای سرماخوردگی، سرفه، تب و برونشیت استفاده می گردد. در مالزی، برگ های خرده شده برای قرار دادن روی محل سوختگی و زخم و هم برای درمان اوریون، گردن متورم، لوزه متورم و گزیدگی حشرات به کار می رود. در پورتوریکو و کوبا، از جوشانده گل برای شستشوی چشم استفاده می گردد.

بیشتر بخوانید: بیماری مالاریا: علائم، علل و درمان

آثار دارویی:

ضد سرطان / ضد نئوپلازی آنتی اکسیدان، ضد رگ زایی، عامل شیمی درمانی، پایین آورنده قند خون، و بهبوددهنده زخم.

میزان مصرف:

برگ گیاه با دوز 4 تا 8 گرم و به صورت جوشانده یا عصاره برای درمان الیگوره، وجود خون در ادرار، دیابت ملیتوس و اختلالات قاعدگی مفید است. از جوشانده حاصل از 30 گرم گیاه در مالزی، برای دیابت، اسهال خونی، التهاب روده، دردهای قاعدگی، فشار خون، بی خوابی و سرطان استفاده می گردد. برای درمان سرماخوردگی و گلو درد، دم نموده (چای) حاصل از 9 گل صورتی در نیم لیتر آب تهیه شده و کم کم در طول روز نوشیده می گردد. دم نموده رقیق ریشه در درمان دیابت به کار می رود.

عوارض جانبی:

گرده های گیاه پروانش می تواند آغازگر حساسیت تنفسی وابسته به IgE در مردمی که در نواحی نزدیک این گیاه زندگی می نمایند، باشد.

یادداشت نویسنده:

به لحاظ بالینی، وین بلاستین و وین کریستین در تزریق وریدی، به صورت ملح سولفات تجویز می گردد.

پی نوشت:

برای مشاهده پی نوشت های این کتاب به منبع مقاله مراجعه گردد.

منبع مقاله :

لینگ، کوهویی - تانگ کیان، چوا - چای هون، تان؛ (1392)، راهنمای گیاهان دارویی: مصور و با رویکرد علمی و دارویی، مترجمان: حسین حسین زاده - محسن ایمن شهیدی، رامین رضایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول.

منبع: راسخون