واکاوی دلایلی که تولید تجهیزات مخابراتی را در کشور ضروری کرد، آیا تقاضا برای تولیدات ایرانی وجود دارد؟
به گزارش سبزا، هیچ صنعتی مثل صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات نمی تواند به رشد اقتصادی کشورها کمک کند. این را آمارها می گویند. زیرا ثابت شده که 10 درصد رشد در تمام فناوری های مخابراتی، موجب افزایش 4 درصدی در تولید ناخالص ملی کشورها می شود. در این گزارش بررسی می کنیم که آیا بازار ایران پتانسیل تولید تجهیزات مخابراتی را دارد؟
به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرنگاران، اگر از نگاه جزء نگر به صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات نگاه کنیم، امروز تقریبا هیچ شهروندی بی نیاز از این صنعت نیست و با زندگی همه مردم عجین شده است.
در دید کلان و اقتصادی باید گفت که هیچ صنعتی مثل صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات نمی تواند به رشد اقتصادی کشورها کمک کند. این گفته را آمارها اثبات کرده اند. براساس آمارهای رسمی، 10 درصد رشد در تمام فناوری های مخابراتی، موجب افزایش 4 درصدی در تولید ناخالص ملی کشورهای با درآمد کم و میانه می شود. تولید ناخالص ملی همان GDP است.
در نتیجه امروز گفته می شود که ارتباطات و فناوری اطلاعات از اصلی ترین زیرساخت های کشورها است که نرخ رشد آن از شاخص های اصلی توسعه یافتگی جوامع به تعداد میرود.
نمودار رابطه نرخ نفوذ مخابراتی و رشد تولید ناخالص ملی کشورها بین سال های 1980 تا 2006 را نشان می دهد
چرا به بحث توسعه صنعت تولید تجهیزات مخابراتی می پردازیم؟
پس وقتی که تاثیر قابل ملاحظه و غیرقابل چشم پوشی، رشد زیربخش های مختلف صنعت مخابرات بر رشد اقتصادی کشورها احصاء شده، پرداختن به لزوم تک تک بخش های این صنعت دارای اهمیت ویژه و حتی لازم است.
توسعه زیربخش های مخابراتی در گرو استفاده مناسب از تجهیزات مخابراتی است که از جمله مهمترین محصولات صنعتی در جهان به حساب می آیند.
در ایران هم به دلایل متعددی لازم است که صنعت تجهیزات مخابراتی به حوزهای پیشران و دارای مزیت در کشور تبدیل شود. یکی از این دلایل بازارهای نسبتاً بزرگی است که با آنها رو به رو هستیم. در این گزارش منظور از این ضرورت را بیشتر توضیح می دهیم.
وقتی از صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران صحبت می کنیم از چه حرف می زنیم؟
صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت بزرگی است که از بخش های بسیار متعددی تشکیل شده است و همه حوزه های نرم افزاری و سخت افزاری مرتبط را در برمی گیرد.
وقتی از این صنعت صحبت می کنیم به بازاری اشاره داریم که اندازه آن حدود 13 میلیارد دلار تخمین زده می شود و این اندازه حدوداً معادل 0.25 درصد بازار جهانی ICT و 2.5 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران است.
در این میان، سهم تجهیزات ارتباطی حدود 6 میلیارد دلار و سهم تجهیزات مخابراتی ثابت و سیار در شبکه حدود 600 میلیون دلار تخمین زده می شود.
تقاضا برای تولید داخلی تجهیزات مخابراتی وجود دارد؟
یکی از سوالات اولیه ای که درباره هر بحث مرتبط با تولید مطرح می شود این است که تولید داخل حداقل در کشور تقاضای خرید و استفاده دارد؟ درباره تولید داخلی تجهیزات مخابراتی هم این سوال وجود دارد.
بنابراین در صنعت تجهیزات مخابرات کشور هم هم یکی از پیش نیازهای توسعه صنعت، وجود تقاضای قابل توجه در بازارهای مخابراتی است.
در همین رابطه شاخص های ارتباطی هدف گذاری شده برای کشور، نظیر رتبه اول منطقه و حضور در بین 20 کشور جهان از لحاظ تعداد کاربران اینترنت با حدود 87 میلیون اشتراک اینترنت پهن باند ثابت و سیار، ضریب نفوذ 92 درصدی در سیار و ضریب نفوذ 12 درصدی در ثابت تا انتها سه ماهه سوم سال 99 و جایگاه پنجم جهان در سرعت رشد کاربران اینترنت در سال 2018 نشان دهنده این است که بازار ایران پتانسیلی مناسب برای تولید تجهیزات مخابراتی دارد.
اهمیت اندازه این بازار زمانی دوچندان می شود که بدانیم علیرغم جایگاه قابل توجه کشور در تقاضا و تعداد کاربران خدمات پهن باند، سطح خدمات و سرعت پهنای باند ارائه شده به کاربران از میانگین جهانی کمتر است.
صنعت تجهیزات مخابراتی در کشور چقدر پتانسیل رشد دارد؟
باوجود تعداد کاربران زیاد خدمات پهن باند در کشور، سطح خدمات و سرعت پهنای باند در ایران میانگین جهانی کمتر است
پس از مرور احتمالات مربوط به وجود تقاضاها برای تولیدات داخلی، سوال مهم دیگر اندازه بازاری است که برای این صنعت پیش بینی می شود.
برنامه های بالادستی موجود در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور، افقی بسیار بیشتر و بهتر از شرایط فعلی را ترسیم کرده اند. رسیدن به جایگاه بالاتر، قطعا مستلزم داشتن ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری لازم است که همان رشد بخش های متعدد این صنعت است.
برای مثال در ابعاد زیرساختی، در حال حاضر میانه سرعت اینترنت در ایران حدود 7 مگابیت بر ثانیه است که به تفکیک شبکه اینترنت سیار و ثابت، میانه این سرعت ها در حدود 10 و 6.2 مگابیت بر ثانیه تخمین زده می شوند ؛ این در حالی است که میانگین سرعت پهن باند جهانی در سال 2020 در حدود 25 مگابیت بر ثانیه تخمین زده می شود و در اسناد برنامه ششم توسعه هم هدف گذاری ضریب نفوذ 100 % برای پهنای باند 20 مگابیت بر ثانیه ای تعیین شده است که به معنای رسیدن سرانه مصرف اینترنت کشور از 38 کیلوبیت بر ثانیه در سال 96 به 300 کیلوبیت بر ثانیه در سال 1400 خواهد بود.
اندازه بازار ICT ایران حدود 13 میلیارد دلار تخمین زده می شود
جای رشد صنعت تجهیزات مخابرات ثابت بیشتر است یا سیار؟
وقتی از توسعه اینترنت در کشور صحبت می کنیم باید این هدف را با توجه به شرایط فعلی کشور بسنجیم. یکی از این شرایط، در نظر گرفتن این نکته است که امروز بیشترین توسعه اینترنت و استفاده از اینترنت در کشور روی کدام بستر محقق شده است؟ پاسخ به این سوال اندازه اقبال، شانس و پتانسیل رشد در بخش های مختلف صنعت تجهیزات مخابراتی را نشان می دهد.
آخرین گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مربوط به شش ماهه اول سال 99 نشان می دهد، در لایه دسترسی، در حال حاضر 89 درصد یعنی حدود 77 میلیون اشتراک از تقاضای اینترنت پهن باند کشور مربوط به شبکه سیار 3G, 4G و 11 درصد یعنی حدود 9 میلیون مشترک مربوط به شبکه ثابت مخابراتی x-DSL, TD-LTE, WiFi, FTTx است. این آمار بیانگر این است که عمده تقاضای شبکه مخابرات کشور در بازار تجهیزات لایه دسترسی مربوط به ایستگاه های BTS است.
عمده تقاضای شبکه مخابرات کشور مربوط به ایستگاه های BTS است
بررسی گزارش های رسمی از تعداد سایت های BTS کشور نشان می دهد که در حال حاضر جمعاً نزدیک به 109 هزار سایت BTS فعال در کشور وجود دارد. از این تعداد صرفاً حدود 66 هزار 14 سایت، امکان ارائه خدمات پهن باند را دارند، زیرا BTS های نسل دوم مخابراتی که با نماد E در تلفن های همراه مشاهده می شوند، اساساً امکان ارائه سرعت و پهنای باند مناسب را ندارند.
جدول زیر آمار تعداد سایت های BTS کشور را نشان می دهد:
| ردیف | اپراتور | 2G | 3G | 4G |
| 1 | همراه اول | 28751 | 17844 | 16006 |
| 2 | ایرانسل | 13860 | 13832 | 13503 |
| 3 | رایتل | 0 | 3831 | 1460 |
| جمع کل | 42611 | 35507 | 30969 |
مقایسه تطبیقی در رابطه با تعداد ایستگاه های BTS پهن باند ایران 66 هزار ایستگاه با برخی کشورهای همسایه و در حال توسعه نشان دهنده پایین بودن تعداد BTS های کشور است؛ به نام نمونه کشور ترکیه با جمعیت تقریباً برابر و مساحت نصف ایران و میانگین سرعت اینترنت مگابیت بر ثانیه 5.27 حدود 100 هزار BTS پهن باند دارد.
همچنین کشور ویتنام با 90 میلیون نفر جمعیت، مساحتی برابر با یک پنجم و میانه سرعت اینترنتی نزدیک به دو برابر ایران، صرفاً 43 هزار ایستگاه 4G در کشور خود دارد. این آمارها بیانگر آن هستند که در شرایط فعلی به منظور نزدیک شدن به میانگین های جهانی و دستیابی به هدف گذاری 20 مگابیت بر ثانیه برنامه ششم توسعه باید تعداد BTS های پهن باند کشور حداقل به بیش از دوبرابر اندازه فعلی افزایش یابد.
با این حساب افق روشنی را می توان برای تولیدات بومی در این صنعت پیش بینی کرد.
87 میلیون اشتراک اینترنت ثابت و سیار در ایران وجود دارد
تعداد BTS های کشور حداقل باید به بیش از دوبرابر اندازه فعلی افزایش یابد
دیگران برای توسعه صنعت زیرساختی خود چه کردند؟
راهی که امروز از آن صحبت می کنیم، به یقین راه سختی است؛ زیرا فناوری سال ها در انحصار شرکت ها و کشورهای خاصی بوده و به دست آوردن آن قطعا ساده نخواهد بود، اما وقتی به یاد داشته باشیم که دیگرانی مانند ما هم اخیرا قدم در این راه گذاشته اند، مطمئن تر پیش می رویم.
تجربه کشورهایی که تا چند وقت شرایطی مشابه ما در تولید تجهیزات ICT داشته اند، نشان داده که تخصیص مناسب بازارهای بالقوه مخابراتی کشور به محصولات و تولیدکنندگان داخلی، منجر به رونق و شکوفایی صنعت تجهیزات مخابراتی کشور خواهد شد؛ این اقدام ه در سالیان گذشته نظیر آن از طریق کشورهای مختلفی نظیر چین، ژاپن، هند و ترکیه دنبال شده است.
آخرین نمونه آن از طریق وزارت ارتباطات ترکیه با همکاری اپراتورها و تولیدکنندگان داخلی این کشور در زمینه تولید و استفاده از BTS های بومی نسل 4 در شبکه مخابرات آن کشور دنبال شد و در نهایت این کشور را در جمع تولیدکنندگان محدود BTS قرار داد.
ما چه قدمی می توانیم برداریم؟
در نهایت می توان گفت که وجود چنین شکافی میان اندازه تقاضا و عرضه پهنای باند و اینترنت در کشور نشان می دهد که بازار مخابرات ایران به خوبی آمادگی یک جهش زیرساختی در زمینه پهنای باند را دارد. همچنین ظهور و توسعه سریع حوزه هایی نظیر اینترنت اشیا در جهان، لزوم توجه و برنامه ریزی مسئولین فاوای کشور برای فراهم کردن زیرساخت های مورجهانز این حوزه ها را ضروری تر ساخته است.
از یک سو، بر اساس برنامه ششم توسعه، اندازه این بازار باید به 20 میلیارد دلار برسد و البته ظرفیت بالقوه بازار ICT ایران حدود 40 میلیارد دلار حدود یک درصد بازار جهان تخمین زده می شود که با اندازه فعلی فاصله زیادی دارد.
از سوی دیگر، بازارهای منطقه هم اکنون ظرفیتی معادل 25 میلیارد دلار را در دسترس صنعت مخابرات ایران قرار داده است که سرمایه گذاری در این حوزه را بسیار مقرون به صرفه تر می کند.
پس با حساب این اعداد و ارقام، اگر در جهت صنعت تجهیزات مخابراتی کشور، بازار داخلی و خارجی فعلا برای تولیدات داخلی فراهم است.
انتهای پیام/
منبع: خبرگزاری فارس