انتقاد از صندوق نوآوری، حمایت از شرکتهای مالی به جای دانش بنیان - سبزا

اقدامات تسهیل گرانه صندوق نوآوری و شکوفایی که قرار بود معطوف به شرکت های دانش بنیان باشد هم اکنون شامل استارت آپهای عظیمی می گردد که دیگر استارت آپ نیستند و با سودآوری بالا به کار تجارت مشغول هستند.

این در حالی است که علیرغم کسب و کارهای اقتصاد محور این شرکتها و اطلاع داشتن صندوق نوآوری از این موضوع، این شرکتها همه ساله مبالغ بسیاری از صندوق نوآوری و شکوفایی تسهیلات دریافت می نمایند.

چندی پیش علی وحدت رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در این زمینه گفته بود که غول های استارت آپی کشور 50 میلیارد تومان وام از این صندوق گرفته اند. وی همچنین اعلام نموده بود: در این چند سال تمام شرکت های عظیم و شناخته شده 50 میلیارد تومان تسهیلات از صندوق نوآوری و شکوفایی دریافت نموده اند اما این استارت آپ ها علاقه ای به عنوان شدن نامشان به عنوان تسهیلات گیرنده ندارند!

همین موضوع باب اعتراضاتی را از سوی بعضی شرکتهای دانش بنیان باز نموده است و به همین دلیل این انتقاد به عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی مطرح می گردد که چرا بسیاری از شرکت های دانش بنیان در این فرآیند حمایتی جایی نداشته و شرایط دریافت وام را ندارند اما این صندوق از شرکت هایی حمایت می نماید که وارد بازار بیزینس شده و حتی دیگر استارت آپ هم نیستند و فعالیت دانش بنیانی ندارند.

از سوی دیگر در حالی که بسیاری از این شرکتها در ایام شیوع کرونا و به دلیل استفاده بیشتر مردم از خدمات مجازی و از راه دور سودهای کلانی به دست آورده اند و درآمدشان افزایش یافته است، این سوال در ذهن ها متبادر می گردد که چرا باید علاوه بر افزایش درآمدی که داشته اند، تسهیلات مالی نیز دریافت نمایند.

صندوق نوآوری دخل و تصرفی در احراز شرکت های دانش بنیان ندارد

سیاوش ملکی فر معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در تبادل نظر با خبرنگاران در همین باره جزئیات فعالیت این صندوق در 3 سال اخیر و ارائه 13 هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت های دانش بنیان و استارت آپ را تشریح می نماید و به این نقدها پاسخ می دهد.

وی گفت: مطابق با قانون شرکت های دانش بنیان که مربوط به سال 87 می گردد، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مسئولیت احراز صلاحیت شرکت های دانش بنیان را بر عهده دارد و در صورتی که این شرکت ها از ارزیابی های مدنظر پیروز بیرون بیایند، شامل معافیت بیمه، مالیات، تسهیلات در عوارض ورود و خروج و نظام وظیفه می شوند.

وی گفت: بر اساس تمهیدات قانون شرکت های دانش بنیان مقرر شد که صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از این شرکت ها ایجاد گردد. بر این اساس سرمایه 3 هزار میلیارد تومان (3 میلیارد دلار) ظرف 3 سال از سوی دولت به این صندوق تخصیص یابد و سالانه نیز نیم درصد بودجه عمومی به این صندوق اختصاص پیدا می نماید.

ملکی فر با بیان اینکه در کنار جریان دانش بنیان، مفهوم استارت آپی نیز از سال 93 در کشور رشد و پرورش یافت، اضافه نمود: بسیاری از استارت آپ ها طی این سال ها به مرور عظیم شده و توسعه یافتند و زیرساخت فناورانه قوی ایجاد کردند و توانستند از معاونت علمی تاییدیه دانش بنیان دریافت نمایند.

وی تاکید نمود: صندوق نوآوری و شکوفایی هیچ دخل و تصرفی در احراز شرکت های دانش بنیان ندارد و مطابق با لیست معاونت علمی، به این شرکت ها تسهیلات می دهد.

استارت آپ های عظیم مشمول دریافت تسهیلات می شوند

معاون صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اینکه از جامعه استارت آپی نیز آن دسته از شرکت ها می توانند به صورت مستقیم از این صندوق تسهیلات و منابع بگیرند که دانش بنیان باشند، اضافه نمود: مدل حمایت از شرکت های استارت آپ کوچک نیز متفاوت است و از آنها ذیل شتابدهنده های دانش بنیان حمایت صورت می گیرد.

وی با بیان اینکه مطابق با تعاریف ما، تمامی استارت آپهای عظیم که تاییدیه دانش بنیان را گرفته اند، مشمول دریافت تسهیلات از صندوق نوآوری هستند، گفت: شرکتهایی مانند دیجی کالا، اسنپ و تپسی و در کل همه گل درشتهای استارت اپی که حدود 10 شرکت در کشور هستند از ما وام گرفتند.استارت آپ های عظیم و شرکت های دانش بنیان در لیست 6 هزار تایی معاونت علمی قرار دارند و می توانند تا سقف 50 میلیارد تومان از صندوق نوآوری تسهیلات دریافت نمایند.

بدون هیچ گونه رانت و محدودیت تسهیلات می دهیم

ملکی فر اضافه نمود: ما بدون هیچ گونه رانت و محدودیت و ممنوعیتی به هر شرکت دانش بنیان تسهیلات می دهیم و خبری از رانت و انحصار نیست.

وی گفت: در سال 99 صندوق نوآوری و شکوفایی بیش از 5 هزار و 347 میلیارد تومان تسهیلات به شرکت های دانش بنیان تخصیص داد. در همین حال از آذر 97 تا به امروز بیش از 4 هزار فقره تسهیلات به این شرکت ها اعطا شده است و بعضی شرکت ها بیش از یک فقره وام دریافت نموده اند.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه این صندوق 15 مدل وام و تسهیلات از جمله وام خرید دفتر تا سقف 3 میلیارد تومان، وام سرمایه در گردش و وام تحقیق و توسعه و مواردی از این قبیل با اهداف مختلف در اختیار متقاضیان قرار می دهد گفت: از آذرماه سال 97 تا به امروز مبلغ 13 هزار میلیارد تومان شامل 8 هزار و 500 میلیارد تومان تسهیلات و بیش از 3 هزار و 600 میلیارد تومان ضمانت نامه (هزار و 912 فقره) از سوی صندوق در اختیار جامعه تسهیلات گیرنده که شرایط دریافت وام را داشته اند، قرار گرفته است و در این پرداخت ها هیچ گونه انحصاری وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه در صندوق نوآوری و شکوفایی به روی همه شرکت های دانش بنیان باز است، در پاسخ به این سوال که چه لزومی دارد شرکت هایی که هم اکنون به غول استارت آپی در کشور تبدیل شده اند و به ارزش میلیارد دلاری رسیده اند از تسهیلات صندوق نوآوری استفاده نمایند؟ تاکید نمود: این موضوع در سطوح کلان کشور نیز مطرح است. چرا که زمانی که این صندوق شکل گرفت عده ای فکر می کردند که دانش بنیان یعنی کوچک و شرکت های کوچک فقط احتیاجمند حمایت هستند. اما ما معتقدیم که دانش بنیان مانند فرزند انسان است و تا سن میانسالی نیز احتیاج به حمایت و توجه دارد. البته جنس حمایت ها متفاوت خواهد بود.

احتیاج شرکت های عظیم هم با خودشان عظیم تر می گردد

ملکی فر اضافه نمود: تصور اینکه شرکت ها وقتی عظیم می شوند احتیاجهایشان از بین می رود به هیچ عنوان درست نیست. بلکه با عظیم شدن این شرکت ها، احتیاجهایشان نیز عظیم تر و متفاوت تر می گردد.

معاون صندوق نوآوری در پاسخ به اینکه آیا دولت وظیفه دارد که همواره از این شرکت ها حمایت کند، گفت: احتیاج شرکت های عظیم به سرمایه در گردش همپای خودشان به مراتب عظیم می گردد و ما معتقدیم که باید دولت این شرکت ها را تا بازار بورس همراهی کند. این نحوه حمایت در جهان نیز رایج است. حتی این حمایت نباید فقط به ورود به تالار بورس ختم گردد. از این رو ما بورس انتشار اوراق نوآوری را راه اندازی نموده ایم. در جهان نیز شرکت های دانش بنیان با انتشار اوراق بدهی در بورس، از مردم پول می گیرند. در این راستا صندوق نوآوری و شکوفایی بازار را تحریک نموده و بخش کوچکی از هزینه انتشار این اوراق را برعهده گرفته تا بانک ها ضامن شرکت ها شده و مردم نیز اعتماد و این اوراق را خریداری نمایند. این همان حمایت از اشتغال است.

وی گفت: جنس حمایت های ما از شرکت های دانش بنیان با حمایت از استارت آپ های تازه متولد شده نیز متفاوت است. این استارت آپها به وسیله شتابدهنده ها مورد حمایت قرار می گیرند؛ هم اکنون 74 شرکت در کشور توسط معاونت علمی به نام شتابدهنده دانش بنیان مورد تأیید قرار گرفتند که از استارت آپها در مرحله تولد حمایت می نماید.

انحصاری در خدمات رسانی نداریم

ملکی فر اضافه نمود: هیچ انحصاری در ارائه خدمات رسانی صندوق نوآوری وجود ندارد و تمام تلاشمان این است که از صفر تا صد به توسعه شرکت ها یاری کنیم تا چرخ نوآوری در کشور به گردش دربیاید. در این مدل خدمات رسانی تمامی مراحل به صورت الکترونیکی و در سامانه انجام می پذیرد و ارائه هیچ خدمتی منوط به حضور متقاضیان نیست.

وی با بیان اینکه یک منع قانونی وجود دارد که هر گونه شائبه ای را مبنی بر اینکه فقط این مبالغ به چند شرکت خاص تعلق می گیرد نقض می نماید، ادامه داد: مطابق با این منع قانونی، صندوق نوآوری نمی تواند بیش از 2 درصد از سرمایه اش را به یک شرکت بدهد. از این رو به هیچ شرکتی بیش از 50 میلیارد تومان تسهیلات تعلق نمی گیرد. این منع قانونی برای اختصاص مجموع 8 هزار و 500 میلیارد تومان وام به شرکت ها با یک محاسبه ساده معین است و نمی توان در این فرآیند بیش از 50 میلیارد تومان به شرکت ها وام پرداخت کرد.

معاون صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اینکه فرآیندهای پرداخت معین است و ما 60 خدمت مالی داریم، اضافه نمود: از آنجا که بعضی شرکت های دانش بنیان به نهادهای حمایتی بی اعتماد هستند از تسهیلات صندوق استفاده نمی نمایند. بعضی دیگر نیز دانش بنیان شده اند اما با فعالیت های صندوق آشنایی ندارند. از این رو ما 2 هزار جلسه به صورت جداگانه با شرکت های دانش بنیان داشتیم تا خدمات مان را به همه آنها معرفی کنیم.

به پیغام رسان ها هم وام می دهیم

وی در پاسخ به این سوال که آیا این تسهیلات شامل پیغام رسان های بومی نیز می گردد یا خیر و صندوق نوآوری از این پیغام رسان ها چگونه حمایت می نماید، تاکید نمود: لیست تمامی شرکت های دانش بنیان که از صندوق نوآوری تسهیلات دریافت نموده اند موجود است. نام بسیاری از این شرکت ها با نام تجاریشان متفاوت است. به همین دلیل ممکن است به یک شرکت ناآشنا با نام اصلی وام تعلق گرفته باشد اما این شرکت استارت آپ عظیم شناخته شده باشد. در هر صورت مطابق با شرایط، تا سقف 50 میلیارد تومان به شرکت های دانش بنیان تسهیلات تعلق می گیرد و تفاوتی ندارد که خدمات این شرکت، پیغام رسانی باشد و یا حمل و نقل و یا خدمات دیگر؛ شرکت های استارت آپی نیز به وسیله شتابدهنده ها می توانند از تسهیلات این صندوق استفاده نمایند.

به گزارش خبرنگاران، از آنجا که شفاف سازی عملکرد صندوق نوآوری در مورد توزیع تسهیلات مالی و وامها، مطالبه بخش زیادی از کسب و کارها، استارت اپ ها و دانش بنیان ها است، ضرورت اطلاع رسانی در این زمینه توسط صندوق نوآوری بیش از پیش احساس می گردد. همچنین معاونت علمی باید در این زمینه که چرا بعضی از شرکتهای عظیم همچنان نام دانش بنیانی را یدک می کشند، جوابگو باشد. شرکتهایی که در حال حاضر شکل فعالیت شان تغییر نموده و بیشتر مالی است.