بزرگترین چالش سیاست خارجی بایدن چه خواهد بود؟ - سبزا

به گزارش خبرنگاران، وزارت خارجه چین مخالفت شدید پکن با تحریم های جدید آمریکا بر شرکت های چینی را بیان کرد. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در بیانیه ای بیان کرد: پکن به طور قطع مخالف این تحریم های جدید علیه کمپانی های چینی است.

نزول روابط آمریکا-چین به پایین ترین سطح در دهه های گذشته

مخالفت شدید از سوی پکن پس از آن مطرح شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا 9 شرکت دیگر چینی را به فهرست تحریم به ظن ارتباط داشتن با ارتش چین اضافه نمود. پکن به ترامپ بارها در آستانه خروج از کاخ سفید هشدار داده که ادامه تحریم ها و اقدامات مداخله جویانه در امور داخلی چین هزینه سنگینی برای آمریکا خواهد داشت. ترامپ در چهار سال گذشته مجموعه اقدامات ضد چینی از جنگ تجاری با پکن گرفته تا دخالت در مسائل داخلی و سرزمینی این کشور را برای مهار چین بکار گرفت. به همین دلیل روابط بین آمریکا و چین در آخرین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ به پایین ترین سطح خود در دهه های اخیر رسیده است.

در چنین شرایطی به گفته رسانه های آمریکایی، جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا لورا روزنبرگر، دیپلمات باسابقه وزارت خارجه و مشاور سابق هیلاری کلینتون در انتخابات 2016 را به عنوان مدیر ارشد امور چین در کاخ سفید انتخاب نموده است. روزنبرگر پیش از این به عنوان مدیر بخش امور چین و کره شمالی در کاخ سفید در دولت اوباما فعالیت نموده و پست های متعددی در وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا داشته است. انتخاب مدیر امور چین در کاخ سفید در حالی است که مدیریت روابط با چین یکی از عظیمترین چالش های دولت بایدن به شمار می رود.

بایدن در مقابل کوهی از مسائل داخلی و خارجی

در حالی که بایدن در جبهه داخلی با مسائل بسیار مهمی برای دست و پنجه نرم کردن دارد، شاید مقابله با ویروس کرونا و کاهش تلفات ناشی از آن در کشوری که بالاترین میزان مرگ و میر را دارد، عظیمترین چالش بایدن باشد. اما مسائل بایدن محدود به مسائل داخلی نیست. بایدن در حالی که چند روز دیگر مستاجر جدید کاخ سفید خواهد بود، با کوهی از مسائل در حوزه سیاست خارجی روبرو است.

روزنامه انگلیسی گاردین در تحلیلی در این باره می نویسد: هرچه به روز تحلیف ریاست جمهوری در آمریکا نزدیک تر می شویم، چالش های بایدن در حوزه سیاست خارجی به مراتب دشوارتر نشان می دهد. چین به همراه روسیه یکی از دو کشوری بود که پنتاگون در گزارش سال 2018 خود از آن به عنوان جدی ترین چالش های نظامی آمریکا یاد کرد. دو سال از آن گزارش گذشته و این چالش عظیم تر شده است. ارتش چین به لطف برنامه مدرن سازی سریع این کشور به یکی از قدرت های برتر دنیا تبدیل شده و می تواند نیروهای خود را به راحتی به سراسر منطقه هندوپاسیفیک و حتی فراتر از آن اعزام کند.

ارایه چنین تحلیلی از روزنامه انگلیسی گاردین در حالی است که به گفته آنتونی بلینکن گزینه بایدن برای تصدی وزارت خارجه، چین عظیم ترین چالش آمریکا است: چین یک چالش عظیم است. این عظیمترین چالشی است که ما در رابطه با کشورهای خارجی با آن روبرو هستیم. ما با آن ها از نظر فناوری، مالی، نظامی و حتی دیپلماتیک دچار چالش هستیم. هم اکنون با هر معیاری چین از نظر راهبردی از ما قدرتمندتر است.

اکنون این پرسش مطرح است که آیا بایدن از سیاست های تنبیهی ترامپ علیه چین استقبال می نماید یا برای بهبود روابط میان واشنگتن و پکن کوشش خواهد نمود؟

عده ای از کارشناسان معتقدند که بایدن، سیاست های تند ترامپ در قبال چین را تا حدودی تعدیل می نماید و از شدت سیاست چهار سال گذشته آمریکا در قبال این کشور می کاهد. در مقابل بعضی دیگر از کارشناسان بر این باورند که بایدن با همراه کردن متحدین اروپایی خود، با انسجام بیشتری مهار قدرت چین را در دستور کار قرار می دهد، و دراین باره از متحدین شرقی خود نیز بهره خواهد جست.

افق افزایش تنش واشنگتن-پکن

صرفنظر از اینکه کدام تحلیل در قبال روابط آینده دولت آمریکا و چین درست باشد، آنچه مبرهن است اینکه خیزش چین و توسعه این کشور باعث شده تا آمریکا به سمت رقابت راهبردی با این کشور حرکت کند. به همین دلیل به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باید در سال های پیش رو منتظر افزایش تنش بین آمریکا و چین در زمینه موضوعات مالی، سیاسی، ژئوپلیتیک، حقوق بشر و موضوعات مربوط به مردم باشیم.

به هر تقدیر مدت زمان زیادی تا ورود بایدن به کاخ سفید باقی نمانده است، اما بایدن در کنار سایر دغدغه های سیاست خارجی خود، با مسائل داخلی بیشماری نیز روبرو است. در حوزه سیاست خارجی مدیریت روابط با چین از اهمیت زیادی برای بایدن برخوردار است. بدیهی است که یکی از مهمترین دغدغه های بایدن در شروع دولتش ساماندهی روابط با پکن باشد.در هر حال، رقابت دو کشور در حوزه های مختلف همچنان ادامه خواهد داشت.

فرهاد همتی - کارشناس مسائل شرق آسیا

.