سه گزینه بایدن برای معین تکلیف حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان - سبزا

به گزارش خبرنگاران، به نقل از یورونیوز، طالبان حملات خود علیه شهروندان، نظامیان و احتمالا اهداف ویژه را تشدید نموده است؛ حکومت افغانستان به مذاکرات صلح روی خوش نشان نمی دهد و معلوم نیست که آیا دولت بایدن، به توافق دوحه سال گذشته با طالبان عمل خواهد نمود یا نه؟

آخرین دور جنگ داخلی در افغانستان نزدیک به بیست سال پیش و با حمله ایالات متحده آمریکا و متحدانش به پایگاه القاعده شروع شد. طالبان، حاکمان آن روز افغانستان و شورشیان قدرتمند امروز، به سرعت سرنگون شدند. با این حال حضور فعال این گروه اسلام گرای ملی و محافظه کار که حکومت مورد حمایت غرب را برای یک لحظه هم به رسمیت نشناخته است، امکان برقراری صلح در این کشور را عملا غیرممکن نموده است. تاکید بر ملی و محافظه کار از آنجا ضروری به نظر می رسد که جنگجویان امارت اسلامی افغانستان برخلاف دیگر گروه های اسلام گرای جهادی، نه در فکر به چالش کشیدن غرب هستند و نه رویای خلافت اسلامی دنیای را در سر می پرورانند.

شکست القاعده و قتل اسامه بن لادن، رهبر این شبکه جهادی دنیای در سال 2011 این سازمان را در میان جنبش های نوظهور مشابه به حاشیه راند. زیرشاخه های القاعده در عراق و سوریه، کمتر از دو سال پس از مرگ بن لادن، جریانی به مراتب قدرتمندتر و سازمان یافته تر را تشکیل دادند: داعش که متعاقبا با اعلام خلافت اسلامی در دنیا نام خود را به دولت اسلامی خودخوانده تغییر داد. جنگجویان داعش در سوریه با جریان های وابسته به القاعده و در افغانستان، با متحد پیشین آن یعنی طالبان درگیر هستند.

رهبران ایالات متحده آمریکا پس از جورج بوش پسر، هر یک به شکلی بی حاصل بودن لشکرکشی های قرن بیستم ایالات متحده به افغانستان و عراق را زیر سوال بردند. خروج سربازان آمریکایی از معرکه های مرگ بار افغانستان و عراق، چه با شعار صلح اوباما و چه با شعار آمریکا مقدم است ترامپ، رویه ای برای انتها به هزینه های گزاف جنگ هایی است که نه دموکراسی و نه امنیت برای کشورهای قربانی به ارمغان آوردند. احتمالا بر سر این گزاره اتفاق نظر وجود دارد که شرایط خاورمیانه و افغانستان، پس از مداخله نظامی آمریکا در سال های 2001 و 2003 به شدت بدتر شده است.

دولت دموکرات جو بایدن احتمالا سه گزینه برای مشخص تکلیف حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان بیشتر ندارد: یا به توافق ترامپ با طالبان پایبند بماند و قسمت عمده سربازان را از افغانستان خارج کند؛ یا 2500 نظامی را تا دستیابی به صلح فراگیر در این کشور نگاه دارد و یا آنگونه که شماری از مقام های نظامی و سیاسی می خواهند، نه تنها نیروهای فعلی را از افغانستان خارج نکند، بلکه نظامیان بیشتری را برای حمایت از حکومت فعلی، تا دستیابی به صلح پایدار به این کشور اعزام کند.

ایالات متحده آمریکا بیشترین نیروی نظامی خارجی در افغانستان را دارد اما تنها بازیگر بین المللی جنگ داخلی این کشور نیست. طالبان برخلاف دهه 1990 میلادی که تنها از سوی واشنگتن، اسلام آباد، ریاض و ابوظبی به رسمیت شناخته شده بود، حالا طرف حساب قدرت هایی همچون روسیه، چین و ایران است. درحالی که ساختار سیاسی پساطالبان در دو دهه گذشته در تامین امنیت و رفاه شهروندانش دستاورد چشمگیری نداشته است، به نظر می رسد که بازیگران منطقه ای و بین المللی شورشیان طالبان را به عنوان یک وزنه قدرت، بدون حضور رسمی در عرصه سیاسی به صورت دوفاکتو به رسمیت شناخته اند. مذاکره مستقیم طالبان با ایالات متحده، روسیه، چین و ایران می تواند گواهی بر این فرضیه باشد.

قدرت های منطقه ای و بین المللی قبل از توجه به شرایط جامعه مدنی یا اجرای شریعت، خواهان انتها چرخه خشونت در افغانستان هستند. طالبان با افزایش حملات خود، کوشش می نماید تا ایالات متحده و دولت اشرف غنی را به پذیرش مطالبات خود، که آخرین آن تشکیل دولت موقت با حضور نمایندگان امارت اسلامی است، مجبور کند. اگرچه اشرف غنی و عبدالله عبدالله این استراتژی را رد نموده و دولت بایدن هم از قرار معلوم و برخلاف دولت ترامپ، عجله ای برای برقراری آتش بس به هر قیمتی ندارد.

خروج سربازان ایالات متحده از افغانستان طبق توافق دوحه، یک تعهد بین المللی برای دولت بایدن است. آنچه مسلم است اینکه کاهش جدی شمار سربازان خارجی در افغانستان، کفه چانه زنی های بین الافغانی را به سود طالبان سنگین تر خواهد نمود.

ایالات متحده و نیروهای ناتو در دو دهه گذشته پیروز به نابودی شورشیان اسلام گرا و برقراری آرامش در افغانستان نشده اند. عدم دستیابی به یک توافق جامع با رهبران محافظه کار و ملی امارت اسلامی احتمالا می تواند سیکل بی انتها خشونت در افغانستان را تقویت کند.