پاسخ محققان برای دلایل علاقه گیمر&zwnjها به ژانر ترس - سبزا

به گزارش روزنامه هفت صبح، تعجبی هم ندارد اگر بعضی از این آدم ها باور داشته باشند که معمولا پس از ترسیدن شدید و فریاد زدن، به خنده می افتند و اوقات جالبی را حداقل در جمع سپری می نمایند؛ شرحاتی که حداقل برای بسیاری از مخاطبان دیگر، اصلا منطقی به نظر نمی آیند. در آن سو می توان انسان هایی را دید که از زاویه ای متفاوت مایل به آنالیز مسئله هستند.

برای آن ها پرسش اینجاست که چگونه تجربه هایی اینقدر ترسناک که می توانند آزاردهنده باشند و برای چند شب کابوس هایی مهیب را تحویل آدم بدهند، سرگرم نماینده خطاب می شوند؟ اصلا چطور ممکن است شخصی از روبروه با چنین سکانس های استرس زا و میخکوب نماینده ای لذت ببرد؟ همانگونه که گفته شد، احتمالا عده ای از آن ها می گویند که افراد علاقه مند به ژانر وحشت، شجاعت فراوانی دارند و از هیچ چیز نمی ترسند.

ولی نکته اینجاست که اگر کسی از یک فیلم، سریال یا بازی ویدئویی ترسناک نترسد، اصلا از آن لذتی نمی برد. دوست داشتن یک اثر ترسناک بدون ترسیدن، مثل دوست داشتن یک فیلم اکشن بدون علاقه داشتن به صحنه های اکشن است. در نتیجه باید پذیرفت که آدم های زیادی در دنیا وجود دارند که از ترسیدن لذت می برند و هرچه بیشتر می ترسند و اذیت می شوند، بیشتر هم مشتاق لمس وحشت در آثار مختلف هستند.

یک: ترس طیف گسترده ای از احساسات و واکنش های ذهنی انسان را تحریک می نماید؛ سرعت تپش قلب را افزایش می دهد، باعث تعرق می گردد و ممکن است صدای جیغ بعضی از بینندگان را بلند کند. حتی بار ها و بار ها می بینیم که یک نفر موقع دیدن فیلم ترسناک، سر را پشت شانه دوست خود می برد یا به شکلی دیگر، تا حدی دیدن فیلم را برای خود سخت می نماید؛ عجب تضاد عجیبی.

ما حتی گاهی نمی توانیم تصمیم به دیدن یا ندیدن اثر ترسناک بگیریم و به جای اینکه چشم های خود را ببندیم، گوش های خود را بگیریم، از اتاق خارج شویم یا نمایشگر را خاموش کنیم، خود را در دل این تجربه نگه می داریم. با اینکه مشخصا انقدر از آن ترسیده ایم که با محدود کردن زاویه دید یا نگه داشتن گوش ها، می خواهیم کمتر بترسیم.

ترس معمولا وجود مخاطب را پر از دلواپسی، انزجار و بیم از رخ دادن اتفاقات بد و بدتر می نماید. تازه وقتی با آثار ترسناک برتر سروکار داریم، گاهی تصاویر آن ها را هرگز از یاد نمی بریم، به گونه ای که ممکن است در بیداری کامل یا خواب عمیق، دقیقا یک قاب از اثر ترسناک مورد بحث را ببینیم؛ اتفاقی که تقریبا هرگز پس از دیدن یک محصول غیرترسناک، به این شدت با آن روبرو نمی شویم.

پس قبل از آنکه به شرحات روانشناسانه پیچیده و منطقی برای شرح چرایی لذت بردن از ترس برسیم، راهی جز پذیرش وجود این پارادوکس نداریم؛ پذیرش اینکه لذت بردن از لمس تمام این احساسات تلخ و آزاردهنده کاملا منطقی نیست. این تضاد را در دنیا بازی های ویدئویی حتی می توان به شکل ترسناک تری لمس کرد.

وقتی در بازی.Silent Hills P.T هیدئو کوجیما مشغول جلو رفتن در راهرو خانه هستید، صدای جیغ نوزادی از داخل یک یخچال را می شنوید؛ یخچالی خون آلود که با زنجیر از سقف آویزان است و نوزادی که ظاهرا هر لحظه دارد بدتر از قبل خفه می گردد. چطور ممکن است یک نفر پس از روبروه با چنین جنونی بخواهد عامدانه با استفاده از کنترلر به حرکت به سمت یخچال ادامه بدهد؟

دو: تئوری Excitation-transfer (گذشتن برآشفتگی) که تبادل نظر راجع به آن از دهه 70 میلادی شروع شد، ریشه لذت بردن ترس را در تحمل فشار و سپس خلاص شدن از آن می یابد. شما در طول تجربه یک بازی ترسناک، مثلا چندین وچنددقیقه فشار فضاسازی را تحمل می کنید، می دانید که به زودی با جامپ اسکر روبرو می شوید و بوم! جامپ اسکر از راه می رسد.

این لحظه قطعا اگر با اثر قدرتمندی طرف باشیم، جامپ اسکر شما را می ترساند. ولی در همین حین، ما احساس رهایی شگفت انگیزی داریم. چون حداقل می دانیم این جامپ اسکر به خصوص که مدت ها منتظرش بودیم، بالاخره از راه رسید و از دست آن راحت شدیم. سرخوشی مخاطب پس از روبروه با چنین تجربه ای در یک بازی یا فیلم ترسناک عالی، نوعی احساس پیروزی فریبنده را به او می دهد.

هرچقدر که تعلیق شدیدتر و جامپ اسکر ترسناک تر باشد، احساس پیروزی و سرخوشی هم عظیم تر به نظر می آید. دکتر دولف زیلمن، پروفسور حوزه اطلاعات علمی، ارتباطات و روانشناسی و چند دانشجوی او در یک مقاله می نویسند: با افزایش تعلیق، مخاطب بار بیشتری را روی دوش خود حمل می نماید و دلایل بیشتری برای خلاص شدن دارد..

ولی شرح قبلی از این جهت کمی ضعیف به نظر می رسد که امروز دیگر ترساندن با جامپ اسکرها، آنچنان هنر ویژه ای به حساب نمی آید. در حقیقت منهای آثار محدودی که همچنان استفاده های شگفت انگیزی از جامپ اسکر ها دارند، غالب فیلم ها و بازی های ترسناکی که به سراغ آن ها می فرایند، کم وبیش تنبل خطاب می شوند.

گویا دیگر ایجاد تعلیق برای کوتاه مدت یا بلندمدت و سپس ارائه یک جامپ اسکر تکان دهنده، عاشقان حرفه ای ژانر وحشت را به وحشت نمی اندازد! حتی در بیانی شاید اغراق آمیز می توان گفت که جامپ اسکر ها تبدیل به یکی از کلیشه های سینمای وحشت شده اند و اگر به اندازه کافی فیلم ترسناک دیده باشید، آنقدر هم شما را تکان نمی دهند.